AKOΛΟΥΘΗΣΤΕ

ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ

Αφού αποβιβάστηκε στη Μονή Βατοπαιδίου στις 12 Μαϊου του 1744, ο Μπάρσκι ξεκινά το ταξίδι του από την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, στο νοτιοανατολικό άκρο της Χερσονήσου του Άθω. Ακολουθείστε την πορεία του στα Μοναστήρια του Αγίου Όρους και ανακαλύψτε μέσα από την αφήγησή του τον άχρονο τόπο και τρόπο του Αγιορείτικου μοναχισμού.
ΕΝΑΡΞΗ ΤΑΞΙΔΙΟΥ




Γνωρίστε τον Βασίλι Γκρηγκορόβιτς Μπάρσκι


Γεννιέται στο Κίεβο, το 1701.

Στις 20 Ιουλίου του 1723, ο Μπάρσκι, μαζί με τον φίλο του Ιουστίν Λενίτσκι, ξεκινά για το Λβώφ της Πολωνίας. Εκεί, συναντιούνται με τον Ρώσσο ιερέα Στεφάν Προτάνσκι και αποφασίζουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους για τη Ρώμη.

Αναχωρούν από το Λβώφ την 23η Απριλίου του 1724 και, περνώντας βορειανατολικά από τα Καρπάθια, φτάνουν στην πόλη Κοσίτσι (το Κόσιτσε της σημερινής Σλοβακίας). Από εκεί, και μέσω Ερλάου και Πέστης, καταλήγουν την 1η Ιουνίου του 1724 στη Βιέννη.

Από τη Βιέννη οι ταξιδιώτες μας συνεχίζουν για τη Βενετία, όπου μένουν μόνο δυο ημέρες. Μέσω Πάδουας, Φερράρας, Μπολώνιας, Πέζαρο, Φάνο και Αγκώνος καταλήγουν στο Λορέττο, όπου είχαν να διαλέξουν δυο δρόμους: έναν σύντομο για τη Ρώμη κι έναν μακρύτερο για το Μπάρι. Αποφασίζουν να ακολουθήσουν τον δεύτερο, για να προσκυνήσουν τα λείψανα του Αγίου Νικολάου και φτάνουν στο Μπάρι την 26η Ιουλίου του 1724. Οξεία ελονοσία, όμως, αναγκάζει τον Μπάρσκι να παραμείνει στην Μπαρλέττα μέχρι να θεραπευτεί, χωρίζοντάς τον από τον συνοδοιπόρο και φίλο του. Μόνος πια, φθάνει στη Ρώμη στις 29 Αυγούστου του 1724 και παραμένει στην αιώνια πόλη ως την 18 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.

Έναν μήνα αργότερα, την 17η Οκτωβρίου του 1724, ο Μπάρσκι φτάνει στη Βενετία μ’ένα καϊκι που μετέφερε λαχανικά. Επιθυμεί να περάσει λίγο χρόνο στη Βενετία, ελπίζοντας να επιστρέψει στην πατρίδα του μέσω Δαλματίας, Βοσνίας, Σερβίας και Βουλγαρίας. Ωστόσο, είναι αδύνατον να βρει πλοίο να τον μεταφέρει στη Ζάρα, απ’ όπου θα πάρει τον δρόμο της επιστροφής. Ένας χρόνος περνάει και ο Μπάρσκι βρίσκεται ακόμα στη Βενετία, φιλοξενούμενος στην Ελληνική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Την άνοιξη του 1725 όμως, ενώ περπατούσε στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, συναντά τον αρχιμανδρίτη Ρουβείμ Γκούρσκι. Σε αυτή τη συνάντηση αποφασίζουν να ταξιδέψουν για να προσκύνημα στους Αγίους Τόπους.

Πρώτος τους σταθμός είναι η Κέρκυρα, όπου φτάνουν τον Απρίλιο του 1725. Από εκεί ταξιδεύουν για τη Χίο, όπου συναντούν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Χρύσανθο Νοταρά. Ο Πατριάρχης Χρύσανθος αποτρέπει τους δυο προσκυνητές από την επιθυμία τους να επισκεφθούν τους Αγίους Τόπους και έτσι αποφασίζουν να επισκεφθούν τη Χερσόνησο του Άθω, το Άγιον Όρος. Η μοίρα όμως έχει διαφορετικά σχέδια: ο αρχιμανδρίτης Ρουβείμ αφήνει την τελευταία του πνοή στη Χίο, αφήνοντας τον Μπάρσκι να ταξιδεύει για άλλη μια φορά μόνος.

Αφήνοντας τη Χίο, ο Μπάρσκι θα φτάσει στη Θεσσαλονίκη στις 23 Σεπτεμβρίου του 1725 και την επόμενη ημέρα ξεκινά πεζή για το Άγιον Όρος. Θα φτάσει στο Περιβόλι της Παναγιάς την 5η του Οκτώβρη και θα παραμείνει εκεί μέχρι τον Ιανουάριο του 1726.

Θα επιστρέψει ξανά στη Θεσσαλονίκη την 1η Φεβρουαρίου του 1726, όπου παραμένει ως τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους, όταν του παρουσιάζεται η ευκαιρία να επισκεφθεί επιτέλους τους Αγίους Τόπους. Τέλη Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους αποβιβάζεται στη Χαϊφα και λίγες μέρες αργότερα ξεκινά για την Ιερουσαλήμ, όπου θα φθάσει την 30η του Σεπτέμβρη. Στα Ιεροσόλυμα υποδέχεται το 1727, πραγματοποιώντας επισκέψεις στα περίχωρα της Αγίας Πόλης, στον ποταμό Ιορδάνη, στη Νεκρά Θάλασσα, στη Βηθλεέμ και στη Λαύρα του αγίου Σάββα.

Επιθυμώντας να πάει στο Σινά, ο Μπάρσκι θα αποπλεύσει στις 17 Απριλίου από τη Χαϊφα με κατεύθυνση τη Δαμιέττα. Μια θύελλα όμως, που ο περιηγητής μας θα ερμηνεύσει ως θέλημα Θεού, παρασέρνει το καράβι στην Κύπρο. Στη νήσο των Αγίων ο Μπάρσκι θα μείνει ως τον Ιούλιο του 1727 και θα περιοδεύσει τις πόλεις και τα μοναστήρια της. Από κει, θα βρεθεί στο Καϊρο, έχοντας ως απώτερο σκοπό να πραγματοποιήσει την επίσκεψη στο Σινά που τόσο επιθυμούσε. Στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου, για να μην χάνει τον καιρό του άσκοπα και για να μπορεί να συντηρείται, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κοσμάς τον κρατάει στη συνοδεία του και τον κάνει τραπεζάρη, ενώ παράλληλα μαθαίνει την ελληνική γλώσσα.

Θα μείνει στο Καϊρο ως το Πάσχα του 1728, οπότε και θα επισκεφθεί επιτέλους το θεοβάδιστο Όρος Σινά, για να επιστρέψει στο Καϊρο τον Ιούλιο του ίδιου έτους και να μπαρκάρει με προορισμό τη Σιδώνα. Περιπλέοντας τη Μεσόγειο μέσω Βηρυτού, φτάνει στην Τρίπολη και επισκέπτεται τα Μαρωνίτικα μοναστήρια στα υψώματα του Λιβάνου. Τον Σεπτέμβριο του 1728 ο Μπάρσκι βρίσκεται στην αρχαία Ηλιούπολη, το σημερινό Μπααλμπέκ, και κατευθύνεται προς τη Δαμασκό με απώτερο σκοπό να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη. Για δεύτερη φορά όμως η ελονοσία ανατρέπει τα σχέδιά του, αναγκάζοντας τον Μπάρσκι να αλλάξει ρότα καταλήγοντας στο Χαλέπι.

Το 1729 βρίσκει τον Μπάρσκι καθ’οδόν προς την Τρίπολη, στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, όπου αναρρώνει για να συνεχίσει το δρόμο του προς τα Ιεροσόλυμα, για δεύτερη φορά, περνώντας από τη Ναζαρέτ και τη Σαμάρεια. Στα Ιεροσόλυμα φτάνει τον Μάρτιο του 1729 και περνάει το Πάσχα. Αναχωρεί από την Άγια Πόλη στις 15 Μαϊου, με προορισμό την Πτολεμαϊδα, περνώντας απ’όλη τη Γαλιλαία μέχρι τις πηγές του Ιορδάνη. Ανέβαίνει στο Θαβώρ και στο Κάρμηλον, επισκέπτεται τα απομεινάρια της Κανά, βλέπει το μέρος της ευλογίας των πέντε άρτων και το όρος των Μακαρισμών.

Αν και φλεγόταν να επιστρέψει στην πατρίδα του, το Κίεβο, γνωρίζει στην Τρίπολη, στη σχολή που ίδρυσε ο Πατριάρχης Αντιοχείας Σίλβεστρος, τον ιερομόναχο Ιάκωβο από την Πάτμο. Ο Ιάκωβος πείθει τον Μπάρσκι να μείνει και να τελειοποιήσει τα ελληνικά του. Μένει κοντά στον Ιάκωβο από τον Αύγουστο του 1729 έως τον Ιούλιο του 1730. Το 1731 στέλνεται στην Πάτμο από τον Ιάκωβο και κατά την επιστροφή του περνά από τη Σάμο. Το 1732 τον βρίσκει ξανά στη Χίο και στα τέλη του έτους αυτού επιστρέφει στην Τρίπολη και από κει, το 1733 πια, ακολουθεί τον δάσκαλό του, ιερομόναχο Ιάκωβο στη Δαμασκό. Την 1η Ιανουαρίου του 1734 ο Πατριάρχης Σίλβεστρος θα κάρει τον Μπάρσκι μοναχό.

Στα μέσα του Σεπτέμβρη του 1734, αφού αναγκάστηκε λόγω ασθένειας να μείνει στην Τρίπολη, ο Μπάρσκι επιστρέφει στην Κύπρο. Θα μείνει στο νησί από τον Οκτώβριο του 1734 μέχρι τον Απρίλιο του 1735 για να διδάξει λατινικά στο ορθόδοξο ελληνικό σχολείο της Λευκωσίας, κατόπιν παράκλησης του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Φιλοθέου.

Ο ρωσσοτουρκικός πόλεμος αναγκάζει τον Μπάρσκι να επισπεύσει την αναχώρηση του από την Κύπρο. Έτσι, τον Αύγουστο του 1736 αναχωρεί για την Πάτμο. Θα μείνει εκεί ως το 1743 και, την 26η του Σεπτέμβρη, με δάκρυα στα μάτια και εξοπλισμένος με σουλτανικό φιρμάνι, ο Μπάρσκι αναχωρεί για την Κωνσταντινούπολη. Από κει, συνοδευόμενους από τους προεστώτες γέροντες του Άθω, ο Μπάρσκι θα ξεκινήσει, στις 7 Μαϊου του 1744, για το δεύτερο ταξίδι του στο Άγιον Όρος.

Μετά το δεύτερο ταξίδι του στο Άγιον Όρος ο Μπάρσκι δεν ξαναγράφει για τις περιηγήσεις του. Από τα σχέδιά του προκύπτει ότι, ορμώμενος από τη Θεσσαλονίκη, επισκέφθηκε τα Τρίκαλα, την Άρτα και τα μοναστήρια των Μετεώρων για να καταλήξει στην Αθήνα. Το 1746 επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη, πέφτει σε δυσμένεια και αποφασίζει να φύγει για την Μολδαβία.

Στο Βουκουρέστι βρήκε τον Μπάρσκι βαριά αρρώστια και, καθώς ήθελε να επιστρέψει ζωντανός στην πατρίδα του, αναχώρησε για να φτάσει στις 5 Σεπτεμβρίου του 1747 στο Κίεβο, μετά από 24 χρόνια απουσίας. Ο Βασίλειος Μπάρσκι έζησε μόλις τριάντα πέντε ημέρες στο πατρικό του. Απεβίωσε την 7η Οκτωβρίου του 1747, ημέρα Τετάρτη. Το σκήνωμά του αναπαύεται στο μοναστήρι Μπράτσκι του Κιέβου, κοντά στο ιερό του καθολικού.

ΜΟΝΗ ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΥ
ΜΟΝΗ ΣΤΑΥΡΟΝΙΚΗΤΑ
ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ
ΜΟΝΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ
ΜΟΝΗ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑΣ
ΜΟΝΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Το μοναστήρι αυτό απέχει από τη Λαύρα τέσσερις ώρες πεζοπορίας, στην ανατολική πλευρά. […] Από δω φαίνεται μακριά και η κορυφή του Άθωνα. Βρίσκεται σε τοποθεσία υψηλή, χαρούμενη και επίπεδη, στα χαμηλότερα υψώματα του Άθωνα κοντά στην παραλία. Για να ανεβείς χρειάζεσαι ένα τέταρτο της ώρας περπατώντας πλάι σε τρεχούμενα, υγιεινά νερά και μέσα στο καταπράσινο και πυκνό δάσος.

Είναι τετράγωνο σε σχήμα […] έχει γύρω του αρκετά ελαιόδεντρα και άλλα καρποφόρα δέντρα. Έχει επίσης καθαρό αέρα και στον κήπο μπροστά στην πύλη βρίσκονται πέντε κυπαρίσσια με μικρή εκκλησία, όπου είναι και το χαλακδειό, ένα απομονωμένο εργατόσπιτο για τους λαϊκούς εργάτες και το βορδοναρειό […] στη μέση του δυτικού τείχους υπάρχει τετράγωνος πύργος ο οποίος στο πλάτος, στο ύψος, στην στερεότητα και στην ομορφιά του κτίσματος υπερέχει από όλους τους πύργους και τις επάλξεις των εκεί μοναστηριών. Πάνω σ’αυτόν βρίσκεται παρεκκλήσι επ’ονόματι του του αγίου προφήτου Ηλία. […] υπάρχουν και μικρά κανόνια και άλλα πυροβόλα όπλα, έχει και προμαχώνες όπου κρύβονται και αποό τις τρύπες βλέπουν καλά προς τα κάτω και πολεμούν και νικούν τον εχθρό.

× ΜΟΝΗ ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΥ ΜΟΝΗ ΣΤΑΥΡΟΝΙΚΗΤΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ ΜΟΝΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΜΟΝΗ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑΣ ΜΟΝΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΕΠΙΛΟΓΟΣ